Bir Tez Özetinin İngilizceye Çevirisi

                                                         ÖZET 

Türkmen Türkçesi; Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi ve Gagavuz Türkçesi ile birlikte Güney-Batı Oğuz grubunda yer alır.

Türkmenistan genel Türk tarihinde önemli bir yere sahiptir. Günümüz Türkmenlerinin kökeni Asya ve Ortadoğu’da güçlü bir devlet kurmuş Büyük Selçuklu Devleti'ne dayanır. Türkmenler Cengiz ve Timur İmparatorluğu’nun egemenliği altında yaşamıştır. Merkezi otoritenin kaybedilmesi üzerine ülkede çeşitli Hanlıklar ortaya çıkmıştır. Hanlıkların birlik olamaması başta İran ve Rusya olmak üzere Türkmenlerle savaşan diğer milletlere yaramıştır. Bir müddet Ruslara karşı direnen ve yer yer başarılar kazanan Türkmenler 93 Harbinden sonra Osmanlıları yenen, maneviyatlarını tazeleyen ve ateş üstünlüğü olan Rusların üstünlüğünü kabul etmek zorunda kalmışlardır.

Türkmenistan'ın ulusal şairlerinden Mahdumkulu şiirlerinde Nadir Şah’ın zulmünü ülkenin talan edilişini, insanların öldürülüşünü dile getirmiştir. Mahdumkulu, Zelili, Kemine ve Seydi gibi halk şairleri Türkmenlerin bağımsızlıkları için çalışmış, şiirleriyle Türkmenleri yüreklendirmekle kalmamış bizzat savaşlara iştirak etmişlerdir. Hatta Seydi milis komutanlığı yaparak önemli muharebelere girişmiş, esir düşmüş, işkenceler görmüştür. Şiirlerinden iyi bir eğitim aldığı anlaşılan Seydi, Türkmencenin bir dil olarak ortaya çıkmasında büyük bir rol oynayan Mahtumkulu’nun izinden gitmiş, Türkmenceye önemli katkılar yapmıştır.

XIX. asırda bir yazı dili olarak ortaya çıkan Türkmence XX. asırda önce Arap alfabesinden Latin alfabesine sonra Kıril alfabesine geçmiştir. En önemli eserlerini dil ve imla tartışmalarının sıklıkla yaşandığı bu yıllarda vermiştir.

Bu çalışmada Seydi tarafından söylenen ve Türkmen Türkçesinin önemli atılımlar yapmaya başladığı 1920’li yıllarda yeniden yazıya geçirilen, Süleymaniye Kütüphanesinde Hüseyin Kazım Kataloğunda “Seydinin Ġoşġıları” adıyla bulunan bir nüshasının transkripsiyonlu metni yapılmış, ġoşġıları morfolojik açıdan incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Türkmenler, Türkmen Türkçesi, Seydi, Morfoloji

                                                                  ABSTRACT

     The Turkoman language is in the South-West Oghuz language group with Turkey Turkish, Azerbaijani Turkish and Gagauz Turkish.

    Turkmenistan is considered having a great importance in General Turkish History. Turkomans descend from the Seljuk Sultanate which was a powerful empire based in Asia and Middle East. Turkomans had lived under the rule of Genghis Khan and Tamerlane Empires. As a result of the authority lack, the country divided to various Khanates. These Khanates hadn’t been able to collaborate, thus it benefited the belligerent nations especially Iran and Russia. Turkomans resisted and partly overcame for a while. However, after the 93 War when the Russians defeated Ottomans, they had accepted Russian hegemony.

      Mahdumkulu, the national poet of Turkmenistan, uttered the tyranny of Nadir Şah, the pillage from the country, the death of people. National poets such as Mahdumkulu, Zelili, Kemine and Seydi, worked for the independence of Turkmenistan. They gave courage to Turkomans and they even fought at wars. Moreover, Seydi had been a militia commander and fought in crucial battles, was taken prisoner and had been under torment. As understood from his poems Seydi had had a decent education. He followed the path of Mahtumkulu who had a vital role on the issue of Turkoman language, and made great contributions to Turkoman language.

    In 19^th century Turkoman language had its own script, in 20^th century firstly Arabic and finally Cyrillic scripts were used. He wrote his most important literary works in those years, when arguments about language and orthography were excessively common.

    In this article, a text with transcription was made from “Seydinin Ġoşġıları” which had been uttered by Seydi and had rewritten in 1920’s when Turkoman language had begun to make great developments, from the copy in Süleymaniye Library Hüseyin Kazım Catalogue with the name “Seydinin Ġoşġıları”. And ġoşġıları was analyzed morphologically.

         Key Words: Turkomans, Turkoman Language, Seydi, Morphology